Küçük Diller İçin Sosyal Medya ve Dijitalleşme Büyük bir Fırsat

FUEN geçtiğimiz hafta bir galayı kutladı: Azınlıklar Çatı Organizasyonu İspanya'nın Katalanya Bölgesinde ilk kez bir etkinlik düzenledi.Non-Kin-State (Ana Yurdu Olmayan Azınlıklar) Çalışma Grubu'nun yıllık oturumu 31 Mayıs ile 03.Haziran 2023 tarihleri arasında İspanya'nın Kuzey Doğu'sundaki Katalanya Bölgesindeki Altafulla kentinde gerçekleşti. Etkinliğin ev sahibi, katalan dilinin ve katalanca konuşan toplulukların dilsel haklarının teşviki ve savunuculuğu doğrultusunda angaje olan Plataforma per la Iilengua adlı Katalan organizasyonu oldu.

FUEN Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda Non-Kin-State Sözcüsü Bahne Bahnsen ve Plataforma Başkanı Oscar Escuder i de la Torre toplam 10 ülke ve 14 azınlıktan gelen kadın ve erkek 18 temsilciyi, statüsünü aynen Baskenland ve Galiçya bölgelerinde olduğu  gibi ''Tarihi Otonom Topluluğu'' olarak yükseklerde tutan İspanya'nın kuzeyindeki bu çok özel bölgeye geldikleri için hoşgeldiniz sözüyle selamladı. Oscar Escuder i de laTorre konuşmasında  ''İspanya'daki dil çeşitliliği maalesef bir zenginlik olarak değil, bir problem olarak görülmektedir. Anayasa da zaten bunu yansıtmaktadır'' ifadesini kullandı.

Fotoğrafta soldan itibaren görülenler: Angel Xifre Arroyo, Bahne Bahnsen,Montse Castellarnau Vicente, Oscar Escuder i de la Torre, Mireia Plana.

Altafulla Belediye Başkanı Montse Castellarnau Vicente ''Diğer her dil gibi, katalancanın da resmi bir dil olması benim büyük arzumdur. Bu durum, dilin mahkemede, hastanede, resmi makamlarla olan girişimlerde kullanılmasını teminen resmen tanınmasına ilişkin bitmek tükenmeyen bir çaba ve konferansın çalışma oturumları ve hatta bir çok Non-Kin-State azınlık mensubunun günlük yaşantısı arasından adeta kırmızı bir iplik gibi uzanan, teori, daha doğrusu resmi düzenlemelerle yaşanan uygulamalar arsındaki tutarsızlıktır.

Tarragona'daki Katalan Hükümeti Delegesi Angel Xifre Arroyo ise ''Bizler Katalonya'da internetin başlangıcından itibaren bu dijital dünyada dil haklarımız için çaba verdik'' vurgulamasında bulunarak, örnek olarak, uygulamayı geliştiren ticari kuruluşların bunu katalanca yapabilmelerini teminen, çalışma bakanlığnın internet teknolojisi çözümlerini katalanca yapılmasını desteklediğine işaret etmiştir.

Katalanca dilini diğer azınlık dillerinin bir çoğundan umumiyetle şu fark ayırmaktadır: Bu dil esasen o kadar da küçük bir dil değildir. İşte bu sözleri ifade eden Katalan Kamu Yönetimi Yüksek Okulu Üyesi ve Plataforma per la Llengua Başkan Yardımcısı Mireia Plana sözlerine şöyle devam etmiştir: ''Katalanca konuşan insanların sayısı, fince veya estonyaca konuşanlardan daha fazladır''. Ancak, AB-Dil olitikasında net kriterlerin olmaması nedeniyle, resmi dil hakları hiç bir durumda bunu desteklememektedir.

Kamu dairelerinde çalışanların azınlık dil bilgisi, konferansın ilk gününde büyük bir konu teşkil etti. Kamu çalışanlarına katalanca bilgisini verme çabasında bulunan memure Meritxell Llornete, bir çok mahalde istenilenlerin yerine getirlmediği mevcut durumu aydınlattı. Adıgeçenin fikrine göre; '' Mahkemelerde, vergi dairelerinde, gümrükte ve sağlık dalında cüzi şekilde katalanca konuşulduğu sürece, hiç bir demokratik kaliteden söz edilemez''.

Bir Basken temsilcisi olan Paul Bilbao Saaria ve de Asturyalı Alma Hidalgo bu sırada kendi dil uygulamalarıyla ilgili birer içe bakış sundular. Moderatör olarak çalışan ve kendi YouTube-Kanalını Asturya dili ile yürüten Alma Hidalgo doğrudan yapılan ayırımcılık durumunu etkileyici şekilde tasvir etmekle birlikte, aynı zamanda ilkokullardaki dil planlaması ve dijital kanallar gibi tedbirlerle sayıları memnuniyet verici tarzda artan kadın erkek konuşmacılardan söz etti. Paul Bilbao Sarria ise; ''Bizim sözcülere ihtiyacımız var ama, bu sözcülerin de mekan ve araç-gereçe ihtiyaçları var'' diyerek, önemli bir noktaya değinmiş oldu.

Astur Medyasında Tanınmış Bir Çehre: Alma Hidalgo (Solda)

Galiçya'daki ''A Mesa pola Normalizacion Lingüistica adlı kurumun yönetim kurulu üyesi Carlos Vieito dilin dijital kanallar vasıtasıyla canlandırılma imkanları için bir başka örnek verdi: Genç insanlar tarafından gençlere sunum yapan Galiçyalı bir Youtube-Kanalı olan Youtubeiras.

İlk günün programı, yakınlardaki Tarragona kentindeki Roma-Topluluğuna yapılan bir ziyaretle son bulmuş oldu.

2.günün programı, tamamen yeni teknolojilerdeki azınlık dillerinin varlığına odaklanmıştı. Acaba İnstagram, akış hizmetleri ve ortakları yeni fırsatlar için neler yapmaktadır ? Yeni Teknolojilerdeki azınlık dilleri eksperi ve Ramon Llull Enstitüsü (Katalan Dili Dışında Kalan Mekanlarda Katalan Dilinin Teşvik Kamu Enstitüsü) Üyesi Alex Hinojo olayın içyüzüne ilişkin ilginç bilgiler sunarak, şöyle konuştu: ''Yeni Medya organları azınlık dilleri için bir fırsattır.Dilin yayılmasını sağlayan masraflar bu şekilde azalmıştır''. Adıgeçen aynı zamanda topluma, azınlık dillerinde cevap isteyen sorular sorma veya Wikipedia-İçeriklerini bu dillerde üretme girişimlerini desteklemede aktif olma çağrısında bulunarak ''Bu dilleri kullanmak ve teknolojileri böylelikle beslemek zorundayız'' dedi.

Paul Bilbao Sarria, azınlık dillerinin yeni medyadaki fırsatlarını sundu.

Toplum dil bilimi dalında araştırmacılar olan konuşmacılardan Marina Massaguer ve Montserrat Sendra'nın bizzat yaşadığı gibi , burada ''Dijital Minimalize Etme'' şeklinde tanımlanmış sözde bir sorun yatmaktadır: Cüzi içerikler dilin sadece tahditli şekilde yayılmasına yarar. Bunun sonucunda yeni içeriklere dair talep az olduğundan, istenilen oluşamaz.Yani bir kısır döngü yaşanır.Bu nedenle,daha da büyük bir kitleye ulaşabilmek için katalanca keyfiyetinde sık sık ispanyolca konuşulmaktadır. ''O halde dil mücadelesi, bir çok etkileyici ve tüketici için ikinci sırada yer alır''.

Konferans katılımcılarının gerekli ülke raporlarını sunmasından ve geleceğe matuf projelerin planlaması oturumundan sonra yıllık oturum kültürel içe bakışlarla son buldu. Altafulla'da yapılan bir şehir turu ve geleneksel ''Castells'' (insan kuleleri) alıştırma gruplarına yapılan ziyaret keza programa dahildi.

Non-Kin-State Çalışma Grubu Sözcüsü Bahne Bahnsen yaptığı özetlemede ''Çalışma grubumuza, azınlık topluluklarımızdaki çalışmalar için yerinde bir çok teşvik veren içeriği itibariyle güçlü ve verimli bir yıllık oturumu arkamızda bıraktık. Bulgaristan, Arnavutluk ve Romanya'dan Aromunlar, İtalya'dan Ladinler, Bulgaristan'dan Pomaklar, Almanya'dan Sorplar ve Frizyalılar, Rusya'dan Meşetler ve Kuzey Makedonya'dan Romanların katılımıyla çok çeşitlilik yaratan ve memnuniyet vereici şekilde genç simalardan oluşan kadın ve erkek katılımcıları da misafir etmiş olduk'' demiştir.

FUEN üyesi Non-Kin-State Çalışma Grubunun YıllıkOturumu Federal Almanya İçişleri ve Avayurt Bakanlığı'nın teşvikiyle gerçekleştirilmiştir.

Keza bir FUEN üyesi olan Plataforma per la Ilengua adlı kuruluşa da gösterdiği iyi işbirliği nedeniyle kalpten teşekkürlerimizi sunarız.

Yıllık oturuma dair resim galerisine buradan ulaşabilirsiniz.

Fotoğraflar: Enric Virgili

Arka plan: FUEN nezdindeki Non-Kin-State Çalışma Grubu.

Non-Kin-State Çalışma Grubu 2017 yılında, anayurtları olmayan azınlıklara, spesifik meselelerini ve karşılaştıkları sorunları müzakere etmek, bunlara çözümler bulmak ve küçük dil ve kültürlerini muhafaza etmelerini teminen müşterek stratejiler geliştirme imkanı sağlamak için FUEN tarafından hayata geçirilmiştir. Güncel olarak bu organizasyona 15 farklı ülkeden 29 organizasyon dahildir.